Tesla mặc bộ đồ truyền thống Serbia, k. 1880Nhà (giáo xứ) của Tesla được phục dựng ở Smiljan, Croatia, nơi ông sinh ra và nhà thờ nơi cha ông ấy phụng sự. Vào thời kì Chiến tranh Nam Tư, một số tòa nhà đã bị lửa gây hư hại nghiêm trọng. Chúng được phục dựng và mở cửa trở lại vào năm 2006.[4]Tesla's baptismal record, ngày 28 tháng 6 năm 1856Cha của Tesla, ông Milutin, là một linh mục chính thống giáo ở làng Smiljan

Nikola Tesla sinh vào ngày 10, tháng 7, năm 1856 trong một ngôi làng của Croatia cũ. Cha ông là Milutin Tesla – một linh mục Chính thống giáo.[5][6][7][8] Mẹ ông là Đuka Tesla (nhũ danh Mandić), một phụ nữ tài năng, bà tạo ra những công cụ thủ công, thiết bị cơ khí trong nhà và có khả năng nhớ các tác phẩm thơ dài tiếng Serbia. Nikola tin rằng trí nhớ siêu phàm (eidetic memory) và khả năng sáng tạo vô tận của ông được thừa hưởng từ mẹ.[9][10] Tổ tiên ông đến từ tây Serbia, gần Montemegro.[11]

Năm 1870, Tesla chuyển tới Karlovac[12] để nhập học ở Higher Real Gymnasium. Tai đây ông bị ảnh hưởng sâu sắc bởi Martin Sekulić – một giáo viên dạy toán.[13][14] Tesla có thể tính được tích phân trong đầu, điều làm cho giáo viên của ông không tin và nghĩ rằng Tesla đã gian lận.[15] Ông tốt nghiệp vào năm 1873 (sớm hơn một năm của cấp học).[16]

Năm 1874, ông trốn được lệnh cưỡng chế nhập ngũ của quân đội Áo – Hung bằng cách chạy đến Tomingaj. Tại đây ông khám phá về những ngọn núi, và nói rằng sự hòa hợp với tự nhiên làm ông trở nên khỏe hơn, về cả thể chất lẫn tinh thần.[14] Ông đọc rất nhiều sách khi sống ở Tomingaj và từng nói rằng những tác phẩm siêu phàm của Mark Twain đã khôi phục bệnh tật trước đó của ông một cách kỳ diệu.[12]

Năm 1875, Tesla nhập học Đại học Bách khoa của Áo, tại thành phố Graz. Trong năm đầu, ông không hề bỏ một buổi giảng nào, đạt được thứ hạng cao nhất bằng việc vượt qua 9 bài kiểm tra[12][14] (gần gấp đôi so với thông thường[17]). Ông sáng lập một câu lạc bộ văn hóa của người Serb,[14] và nhận được lá thư ca ngợi của hiệu trưởng tới cha ông, trong đó ghi rằng: "Con trai ông là một ngôi sao hạng nhất".[17] Tesla kể rằng ông làm việc từ 3 giờ sáng cho đến 11 giờ tối, không có ngày nghỉ lễ, hay chủ nhật, kể cả trường hợp đặc biệt.[12] Sau cái chết của cha ông năm 1879,[18] Tesla tìm được một loạt những lá thư được gửi bởi những giáo sư cho cha ông cảnh báo rằng nếu Nikola không rời khỏi trường học thì có thể chết vì làm việc quá sức.[12] Năm thứ hai, Tesla đã có xung đột với Giáo sư Poeschl trong máy phát điện Gramme, khi Tesla cho rằng máy chỉnh lưu là không cần thiết. Vào cuối năm thứ hai của mình, Tesla mất học bổng và trở thành một con nghiện cờ bạc.[12][14] Trong năm thứ ba của mình, Tesla dùng cả phụ cấp và tiền học phí của mình để đánh bạc, sau đó đã đánh bạc thắng, lấy lại số tiền đã mất ban đầu của mình và trả lại tiền nợ cho gia đình. Tesla tuyên bố rằng "đã hoàn toàn kiểm soát được đam mê của mình" nhưng sau này ở Mỹ ông lại nổi tiếng là một tay chơi bi-a. Đến kỳ thi, Tesla đã không chuẩn bị và đề nghị nhà trường gia hạn thời gian học nhưng đã bị từ chối. Ông không có điểm các môn thi của học kỳ cuối năm thứ ba và đã không thể tốt nghiệp đại học.[18]

Đầu năm 1880, Tesla tới Prague để học, nhưng ông đến quá muộn, lại không biết tiếng Hy Lạp và tiếng Séc là những môn học bắt buộc ở Trường Đại học Charles-Ferdinand, tuy nhiên ông vẫn đến dự thính môn triết học ở trường này và dĩ nhiên không được điểm.

Năm 1881, ông tới Budapest làm việc cho công ty điện tín dưới sự chỉ đạo của Tivadar Puskás. Trong thời gian làm ở đây, ông tự nhận là đã có một loạt phát minh hoàn thiện bộ lặp và khuếch đại điện tử cho dù không thấy bằng sáng chế hay các mô tả công khai.